Would you like to react to this message? Create an account in a few clicks or log in to continue.

    Hardware dhe Softwaree

    Admin
    Admin
    Web Master
    Web Master


    Numri i postimeve : 146
    Join date : 13/04/2009

    Hardware dhe Softwaree Empty Hardware dhe Softwaree

    Mesazh  Admin Thu Apr 16, 2009 6:47 am

    Kompjuteri si pajisje fizike me qarqet e tij elektronike e te gjitha shtojcat e tij emertohet me fjalen Hardware.Nje kompjuter e trajton informacionin duke zbatuar nje varg omandash ose instruksionesh qe formojne ate qe quhet program. Programet e kompjuterit emertohen me fjalen Software, fjale kjo qe po perdoret gjithmone e me teper ne te folurin e perditshem.

    Software mund te ndahet ne dy tipe kryesore:
    Programe aplikimi
    Programe sistemi
    Nje program aplikimi eshte nje program i cili mundeson kryerjen e nje detyre te caktuar nga kompjuteri, si psh kalkulimin dhe shtypjen ne leter te listes se pagave te personelit te nje ndermarrjeje.Nje program sistemi eshte nje program qe ndihmon ne kontrollin e operacioneve te kompjuterit si psh ne zgjedhjen dhe kontrollin e pajisjeve te hyrjes dhe te daljes. Programet e sistemit jane ndertuar per te mundesuar realizimin sa me efektiv te programeve te aplikimit nga kompjuteri.

    SISTEMET E SHFRYTEZIMIT (Sistemet Operative)
    Koncepti i Sistemit te Shfrytezimit
    Sie e kemi permendur ne kapitullin paraardhes, per te ekzekutuar programet e aplikimit ne menyre sa me efektive, kompjuteri ka nevoje per programe sistemi te cilat do te rrisin perfomancen e tij.Bashkesia e te gjithe programeve te sistemit te perdorura per te kontrolluar nje kompjuter, quhet SISTEM SHFRYTEZIMI (Operating System). Nje Sistem Shfrytezimi do te jete projektuar per te kryer disa ose te gjitha detyrat e meposhtme:
    Te kontrolloje operacionet e njesive te hyrjes, te daljes dhe atyre te rezervimit;
    Te kontrolloje dhe drejtoje ngarkimin (ne kujtesen operative), ekzekutimin dhe rezervimin(ne kujtesa sekondare) te programeve te aplikimit;
    Te merret me gabimet qe shfaqen ne programet e aplikimit;
    Te realizoje komunikimin me perdoruesin apo operatorin, duke pranuar kerkesat einstruksionet dhe duke afishuar mesazhet e pershtatshme;
    Te mbroje Harduerin, Softuerin dhe te dhenat nga perdorimi i papershtatshem ose i paautorizuar;
    Te regjistroje te gjithe veprimet qe kryen kompjuteri.
    Ne mund ta permbledhim detyren e Sistemit te Shfrytezimit me keto fjale: Sistemi i Shfrytezimit kontrollon dhe koordinon te gjithe komunikimin ndermjet pjeseve te ndryshme te kompjuterit.Sistemet e shfrytezimit me te thjeshte jane ato te mikrokompjuterave, qe jane projektuar per te lejuar nje perdorues te ekzekutoje vetem nje program ne nje kohe.Midis mikrokompjuterave me te perhapur sot jane mikrokompjuterat IBM dhe ata te pajtueshem me ta. Sistemi i Shfrytezimit qe eshte perdorur ne keto mikrokompjutera ka qene MS-DOS (MicroSoft Disk Operating System) ndersa sot perdoret MICROSOFT WINDOWS i versionit te meparshem 3.1 apo ai i sotmi Windows’95. Per pasoje, eshte e kuptueshme qe cdo kush qe deshiron te mesoje te perdore kompjuterin duhet te marre te pakten disa njohuri fillestare rreth ketyre sistemeve.

    Si ngarkohet sistemi i shfrytezimite

    Me te ndezur kompjuterin tuaj, puna e pare qe ai ben eshte ngarkimi i sistemit operativ, (ose te pakten tenton ta beje kete pune). Nje pjese e sistemit operativ (te shfrytezimit), ajo qe quhet berthama e sistemit, eshte instaluar ne kujtesen ROM (Read Only Memory) te kompjuterit tuaj. Pjesa tjeter duhet te jete e instaluar ne HardDiskun e kompjuterit, ose nese nuk ka te tille ju duhet te keni nje diskete ku te keni te instaluar te pakten ate pjese te sistemit qe eshte e domosdoshme per ta vene ne pune kompjuterin (kjo pjese e domosdoshme perbehet nga 3 skedare emrat e te cileve jane IBMBIO.SYS, IBMDOS.SYS dhe COMMAND.COM), dhe ta vendosni kete diskete ne drajverin e pershtatshem para ndezjes se kompjuterit. Me tu ndezur kompjuteri, aktivizohet berthama e sistemit e cila se pari teston te gjithe pjeset e kompjuterit,dhe pastaj kerkon ne diskete ose ne hard disk pjesen tjeter te sistemit te cilen me ta gjetur e ngarkon ne kujtesen operative. Qe nga momenti i perfundimit te kesaj pune kompjuteri eshte gati per pune dhe pret nga ju qe t'i jepni komanda te ndryshme. Sigurisht ai do te zbatoje vetem ato komanda qe jane te njohura per te. Le te ndalemi ne sqarimin e disa koncepteve te thjeshta qe do te na duhen per te vazhduar me tej.

    e'eshte skedari dhe si eshte i organizuar diskue

    Skedarin si koncept ju e keni hasur edhe me pare si p.sh.: ne bibloteke apo ne ndonje vend tjeter, keshtu qe secili nga ju ka nje ide se e'eshte nje skedar. Edhe koncepti informatik i skedarit eshte i ngjashem me konceptin tuaj, megjithate me poshte po japim nje percaktim te thjeshte te tijkedari eshte nje bashkesi informacionesh te ruajtura ne nje bartes magnetik (disk etj.), qe ka nje emer me ane te te cilit mund t'i referohemi.

    Emri i skedarit (ne sistemin MS-DOS dhe Windows 3.1) mund te kete deri ne 8 karaktere (germa e shifra) ndersa ne Windows’95 mund te jete i gjate sa te deshironi ju. Pervee emrit skedari ka dhe nje prapashtese (qe ndahet nga emri me nje pike) deri ne tre karaktere qe zakonisht tregon llojin e skedarit.Skedaret ndahen ne dy grupe kryesore: programe te ekzekutueshme dhe skedare te dhenash.Programet e ekzekutueshme perbehen nga komanda te gjuhes makine (pra komanda qe kompjuteri i njeh dhe di ti interpretoje direkt), dhe krijohen me ndihmen e kompilatoreve (perkthyesve) te gjuheve te ndryshme te programimit. Prapashtesat e ketyre skedareve jane EXE dhe COM.Skedaret e te dhenave permbajne te dhena te tipeve te ndryshme, te koduara ne forma te ndryshme. Keta skedare nuk kane prapashtesa te caktuara. Persa i perket organizimit keta skedare klasifikohen ne tre grupe kryesore: sekuenciale, relative dhe te indeksuar, por ne nuk do merremi me shtjellimin e tyre ne kete material.Si perfundim mund te themi qe cdo informacion (te dhena apo programe) qe ndodhet apo qe ju e regjistroni ne mbartes magnetik paraqitet ne formen e skedareve.

    Po si jane organizuar keta skedare ne disk, ne menyre qe te mund te gjenden lehtesisht kur duhene

    edo bartes magnetik (disk, diskete, USB drive etj) ka repertorin (listen) e skedareve te vet, si dhe nje tabele te vendosjes se ketyre skedareve (FAT) administrimi i se ciles behet automatikisht nga sistemi MS-DOS. Repertori i nje bartesi ne MS-DOS organizohet ne formen e nje peme. Ne kete peme mund te dallohet ajo qe quhet Rrenja ose Direktoria Kryesore. Emri i rrenjes perputhet me emrin me te cilin kompjuteri njeh drajverin perkates (hard disku njihet me emrin c:, ndersa folete e disketave njihen me emrat a: dhe b. Nen rrenjen lidhen skedare dhe direktori te tjera. Nen keto te fundit mund te lidhen perseri skedare e nendirektori te tjera, e keshtu me rradhe.

    Po e'na duhen direktorite, pse nuk i lidhim te gjithe skedaret nen rrenjen e bartesite

    Ideja eshte qe t'i grupojme skedaret ne direktori sipas qellimit dhe informacionit qe kane,ne menyre qe ta kemi me te lehte per t'i administruar. Ta ilustrojme idene me nje shembull te thjeshte: Supozojme se ne ndermarrjen, shkollen apo shtepine tuaj keni nje kompjuter te cilin pervec jush e perdorin edhe persona te tjere. Ne kete situate do te ishte mjaft me kendshme dhe komode qe ju ti kishit skedaret tuaj ne nje vend te caktuar ne disk (ne nje direktori tuajen) se sa ato te ishin te perziere me skedaret e gjithe te tjereve. Me tutje supozojme se ju ne punen ku jeni ndiqni 2 apo me shume probleme dhe per secilin prej tyre ju keni rezervuar disa skedare ne diskun e kompjuterit tuaj. Edhe ne kete rast do te ishte me e lehte per juve qe skedaret e secilit problem te vendoseshin ne nje direktori te vecante.Kur duam te hapim nje skedar qe nuk ndodhet nen direktorine korente (direkt apo nen disa nivele), atehere shtegu per kapjen e tij duhet percaktuar i plote duke filluar nga rrenja.

    Njesite e matjes se informacionit

    Edhe informacioni ka njesite e tij te matjes. Per ju eshte mire qe t’i njihni se cilat janeato per te ditur se efare sasie informacionit mund te ruani ne Harddisk, diskete apo memorje si dhe per te patur nje ide konkrete se efare pjese te diskut do te zere teksti, tabela apo grafiku qe ju keni krijuar.Njesia me e vogel per ruajtjen e informacionit eshte Bit. Njesia qe perdoret me shpesh eshte Byte (lexohet Bajt dhe shkurt shenohet B). 1 Byte=8 bit. Nje karakter (germe, numer ose simbol) kerkon 1 Byte per t’u rezervuar ne disk ose ne memorje. Duke numeruar numrin e karaktereve ne nje fjale, numrin e fjaleve ne nje rresht dhe numrin e rreshtave ne nje faqe dhe duke i shumezuar keto numra ju mund te gjeni afersisht efare kapaciteti (pra sa Byte) duhet per te ruajtur kete tekst ne disk.Ka edhe shumfisha te Byte:

      Ora është Thu Mar 28, 2024 10:28 am